Eldri sýningar
- Byggðasafn Skagfirðinga í 75 ár var afmælissýning í Áshúsi sem opnuð var þann 29. maí 2023 í tilefni þess að 75 ár voru liðin frá stofnun safnsins. Á sýningunni, sem stóð fram á haustið 2023, var farið yfir víðan völl í sögu safnsins síðustu 75 ár.
- Eyþór og Lindin var samstarfsverkefni í tilefni af 120 ára afmæli Eyþórs Stefánssonar árið 2021 sem frestaðist vegna heimsfaraldurs og fram í Frímúrarahúsinu 13. nóvember 2022 en hann var einmitt borinn til grafar þann dag árið 1999. Um var að ræða söngdagskrá með ævisöguívafi byggðu á höfundarverki Eyþórs Stefánssonar og ævisögu hans eftir Sölva Sveinsson. Til sýnis voru munir Eyþórs sem eru í vörslu Byggðasafnsins og þjónuðu einnig tilgangi sviðsmyndar. Gissur Páll Gissurarson tenór, Helga Rós Indriðadóttir sópran, Jóel Agnarsson tenór, Ragnheiður Petra Óladóttir sópran, Sindri Rögnvaldsson bassi og Skagfirski Kammerkórinn sem sáu um söng. Guðrún Dalía Salómonsdóttir sá um píanóleik. Sögumaður var Eyþór Árnason en hann sá einnig um samantekt og umsjón ásamt Helgu Rós Indriðadóttur.
- Íslenskir þjóðbúningar og Pilsaþytur samstarfsverkefni Byggðasafnsins og Pilsaþyts þar sem fróðleikur, búningahlutar og skart var til sýnis ásamt kyrtli Pilsaþyts sem vígður var í Miðgarði þann 22. apríl 2022 en sýningin opnaði 19. júní og stóð fram á haust 2022. Af þessu tilefni var einnig afhjúpaður sýningaskápur í Norðurstofu þar sem fimm glæsilegir þjóðbúningar verða til sýnis.
- Torfbærinn: Heimili og vinnustaður var sýning sem opnuð var í Gilsstofunni 19. júní 2022 og stóð fram á haustið. Sýningin var frá Skottu kvikmyndafjelagi og var unnin í samstarfi við Byggðasafnið. Þar var hægt að ferðast aftur í tímann með 360° gleraugum.
- Villtar erfðalindir nytjaplantna fjallaði um villtar plöntur náskyldum landbúnaðarplöntum og möguleikunum sem felast í þeim, sérstaklega í sambandi við lofslagsvána, líffræðilegan erfðafjölbreytileika og fæðuöryggi. Sýningin var sett upp í samstarfi við Náttúrustofu Norðurlands Vestra og fengin að láni frá Grasagarðinum í Reykjavík og stóð í Glaumbæ í júní 2022.
- Sumardagur í Glaumbæ var listsýning í Áshúsi þar sem sýndar voru myndirnar sem prýða samnefnda barnabók. Sýningin var opnuð 18. september 2021, eða um sama leiti og bókin kom út, og stóð til 20. október. Myndirnar voru málaðar af franska listamanninum Jérémy Pailler en barnabókin er samstarfsverkefni Byggðasafns Skagfirðinga og Jérémy. Sögusvið bókarinnar er Glaumbær á seinni hluta 19. aldar og er sagan að mestu byggð á frásögnum af fólki sem bjó í Glaumbæ og Skagafirði á þeim tíma. Lesendur fá að vera með Sigga litla, Jóhönnu vinkonu hans og hundinum Ysju einn dag í lífi þeirra. Bókinni er ætlað að veita innsýn í daglegt líf Íslendinga á árum áður út frá sjónarhóli barns.
- Gömlu verkstæðin, voru til sýnis í Minjahúsinu á Sauðárkróki frá 2004-2017. Verkstæðin sýndu aðbúnað manna á litlu 20. aldar smáverkstæðunum sem brúuðu bilið milli smiðja forfeðranna og verksmiðja nútímans. Auk verkstæðanna var sýnd glæsilega uppgerð Ford A bifreið, árgerð 1930, sem Björn Sverrisson, þúsundþjalasmiður gerði við og lánaði safninu til sýningar. Verkstæðin voru:
- Vélaverkstæði Jóns Nikodemussonar sem hann reisti 1937 á Lindargötu 7.
-
Trésmíðaverkstæði Ingólfs Nikodemussonar, sem hann vann í frá 1944 og fram á 9. áratug 20. aldar. Þeir bræður voru þúsundþjalasmiðir sem smíðuðu flest sín tæki sjálfir. Jón vann allt sem þurfti til vatnsveitulagna og Ingólfur var líkkistusmiður í hjáverkum.
-
Úrsmíðaverkstæði Jörgens Franks Michelsens sem starfaði á Króknum frá 1909-1935. Verkstæðið er sett upp í hans stíl og með hans tækjum, en auk þess að gera við og flytja inn úr, seldi Michelsen reiðhjól fyrstur manna á Króknum.
-
Söðlasmíðaverkstæðið er samsett úr munum sem sýna þróun reiðvera og handverkfæra þeim tengdum frá 1850-1950.
- Hitt og þetta úr geymslunni var uppi frá 2011-2016.
- Gersemar og gleðigjafar þrír skagfirskir listamenn, þau Guðrún frá Lundi, Eyþór Stefánsson, tónskáld og Jóhannes Geir, listmálari. Stóð frá 2011-2015.
- Margt býr í moldinni. Fornleifarannsóknir í Skagafirði í Minjahúsinu Sauðárkróki. Þar var fjallað um árangur og afrakstur rannsókna Byggðasafnsins frá aldamótum 2000-2005. Stóð 2006-2010.
- Glöggt er gests augað. Sýning á ljósmyndum frá Bruno Schweitzer, Páli Jónssyni, Daniel Bruun og fleirum. Unnið með Héraðsskjalsafni Skagfirðinga. Sumarsýning í Minjahúsinu á Sauðárkróki 2005.
- Gömlu verkstæðin. Fjögur iðnaðarverkstæði, tré-, járn-, úr-, og söðlasmíðaverkstæði sem brúa bilið frá handverkfærum og eldsmiðju gamla bændasamfélagsins til tæknivæddra verksmiðja nútímans í Minjahúsið á Sauðárkróki 2002, föst sýning. Stendur enn.
- Skagfirski barokmeistarinn var opnuð í Auðunarstofu, 30. júní 2002 um leið og stofan var formlega opnuð almenningi. Þar voru sýnd nokkur 17. aldar útskurðaverk Guðmundar Guðmundssonar frá Bjarnastaðahlíð, í eigu Þjóðminjasafns Íslands. Sýningin var óður til glæsts sköpunarverks nútímans með verklagi miðalda. Sýningin var samstarfsverkefni Byggðasafnsins, Hólaskóla, Þjóðminjasafns Íslands og Minjavarðar Norðurlands vestra.
- Á Hólum í Hjaltadal var lítil sýning Ríðum heim til Hóla um reiðtygi og klyfjareiðskap, einskonar myndverk, á vegg í anddyri skólans. Sýningin stóð frá júlí 1997 til nóvember 2001.
- Sýningin Staf og lavt - um norskan byggingararf frá miðöldum var samstarfsverkefni Hólaskóla, Hardanger Folkemuseum, Handverksregisteret Maihaugen í Noregi og Byggðasafnsins. Kveikjan var bygging tilgátuhússins Auðunnarstofu hinnar nýju á Hólum sumarið 2001 og í Safnahúsinu á Sauðárkróki sumarið 2002 og var þá nefnd: Stafur og stokkur - norsk húsagerð á miðöldum.
- Skín við sólu. Tónlist í Skagafirði í 1000 ár í Safnahúsinu á Sauðárkróki, sumarsýning 2001.
- Heyr himna smiður hét sýning sem Byggðasafnið setti upp fyrir Skagafjarðarprófastsdæmi sumarið 1999, í tilefni kristnihátíðar. Þar voru sýnishorn varðveittra kirkjumuna úr prófastsdæminu, frá Byggðasafni, Þjóðminjasafni Íslands og skagfirskum og siglfirskum kirkjum.
- Sumarsýningar á Gilsstofuloftinu hafa verið: Árið 1998, Bara húsmóðir. Þar var stiklað á viðburðaríkum 60 árum í ævi húsmóður í sveit og skoðuð aðstaða við vinnu, vinnuferlið, heilishaldið og hugrenningar um það. Árið 1999 var fjallað um Sturlunga öld. Árið 2000 var á loftinu sýningin Um kirkjur. Þar var fjallað um fyrstu kirkjur í Skagafirði. Nemendur 8. bekkjar Varmahlíðarskóla unnu sýninguna, bæði texta og teikningar, undir leiðsögn kennara síns og í samvinnnu við safnstjóra.
- Mannlíf í torfbæjum, endurgerð fastasýningar í Glaumbær 1998. Er enn.
- Járnsmíðaverkstæði Jóns Nikodemussonar í Minjahúsinu á Sauðárkróki, frá 1998.
- Í Áshúsi hafa verið sýningar tengdar jólahaldi fyrr á tíð frá 1995. Fjallað hefur verið um ýmis efni teng jólum.
- Á Vindheimamelum var lítil sumarsýning, Hesturinn og þjóðin. Svipmyndir, sem Hestasport sf notaði sem ítarefni með hestasýningum sumurin 1995-1999.
- Heyvinna og handverk - viðburðir á safnadegi var í nokkur sumur í senn upp úr 1994.
- Við fugl og fisk. Sumarsýningar 1993-2000. Þar var fjallað um útveg við Drangey, fuglaveiðar á flekum, bjargsig og fiskveiðar.
- Í tilefni hátíðahalda sumarið 2000 voru sett tjöld með textum og myndum úr handritum, í Glaumbæjarkirkju. Þar var skoðað hvernig handrit greina frá fyrstu húsbændum í Glaumbæ og öðrum þekktum sögupersónum, sem koma þar við sögu. Gluggað í handrit, en svo heitir sýningin var einnig uppi sumarið 2001.
- Sturlunga öld á Gilsstofulofti, sumarsýning 1999. Fjallaði um áhrif blóðugra átaka í Skagafirði á 13. öld.
Sérsýningar í Minjahúsi
- frá 2011-2016 Gersemar og gleðigjafar, merkilegir safnmunir og kynntir voru til leiks þrír skagfirskir listamenn, þau Guðrún frá Lundi, Eyþór Stefánsson, tónskáld og Jóhannes Geir, listmálari.
- frá 2006-2010 var þar sýningin Margt býr í moldinni þar sem fjallað var um heimildir um skagfirska sögu sem komið höfðu fram við fornleifarannsóknir í Skagafirði á undanförnum áratugum.
- 2005 Glöggt er gests augað. Ljósmyndasýning. Opin allt árið.
- 2002 Byggðasafns Skagfirðinga voru sett inn 3 verkstæði til viðbótar járnsmíðaverkstæði Jóns Nik. og opnuð sýning sem kölluð er Gömlu verkstæðunum. Þá var hálf öld var liðin frá opnun fyrstu sýningar safnsins í gamla bænum í Glaumbæ árið 1952.
- 1998 - Járnsmíðaverkstæði Jóns Nikodeumssonar sem flutt var inn í húsið í heilu lagi og opnuð sýning á því. Samvinnuverkefni Byggðasafns og Muna - og minjanefndar Sauðárkróks. sem voru sameinuð ári seinna og Byggðasafninu falinn rekstur hússins.
- 1996 - 2004. Sýning á munum úr einkasafni Kristjáns Runólfssonar, sem hýst var í húsinu frá 1997 til ársloka 2004.
- Minjahúsið fékk nýtt útlit sumarið 2003 þegar það var skrautmálað á allar hliðar. Tilgangurinn er að vekja athygli á húsinu og hlutverki þess á meðan ekki er hægt að ráðast í viðgerðir á ytra byrði þess sem orðnar eru mjög aðkallandi þar sem múrhúð á öllu húsinu og flestir gluggar á efri hæðinni eru ónýt. Á austurhlið hússins er nafn þess og lína sem markar útlínur Skagafjarðar. Á suður- og norðurhliðar hafa verið sett tákn tímans, sól og máni. Gömlum munum ásamt skagfirsku táknunum sverðinu og biskupsbaglinum hefur verið stungið í jörðina, sem máluð er á allar hliðar nema vesturhlið. Allt hverfur til moldar með tímanum og allt er sprottið úr þeim sama jarðvegi. Verkfærin sem hafa verið máluð á húsið eru einskonar tákn um það sem hinn skagfirski jarðvegur hefur gefið af sér. Jafnframt eru þau tákn um það sem sjá má inni í húsinu. Hönnuður verksins er Guðbrandur Ægir Ásbjörnsson myndmenntakennari á Sauðárkróki. Liðsmenn við verkið með honum voru skólaliðar Vinnuskólans.
- 1996-1998. Sýning á völdum gripum úr minjasafni Andrésar H. Valberg, sem gaf Sauðárkróksbæ allt minjasafn sitt árið 1988, en flestir munanna voru af Króknum.
Unnið fyrir aðra
-
2010 „Íslenski hesturinn“. Munalán. Staður: Hólar í Hjaltadal. Sögusetur íslenska hestsins.
-
2007 „100 ár í hjúkrun – stiklur“. Sýningarstjórn, textaskrif, val muna og mynda, uppsetning.
Staður: Safnaðarheimilið á Sauðárkróki (Gamli spítali), 2007. -
2007 "Theodorsstofa". Lán muna og asðtoð við texta. Staður: Hólaskóli, Sögusetur íslenska hestsins. 2002 „Æfi og störf Stephans G. Stephanssonar“. Verkstjórn, hönnun, myndir og texti.
Staður: Stephansstofa. Vesturfarasetrinu á Hofsósi, frá 2002. -
2006 „Saga Hólabiskupa“. Sýningargerð og -texti um sögu 34 biskupa á Hólum.
Staður: Hólaskóli, frá 2006. -
2005 „Fyrirheitna landið“. Uppsetning sýningar um Mormóna í Utah.
Staður: Þjóðmenningarhúsið, Reykjavík, 2005-2006. 2002 „Akranna skínandi skart. Íslenskur texti fyrir sýningu um landnám í Norður-Dakóta. Staður: Nýja-Konungsverslunarhúsið Vesturfarasetrinu á Hofsósi, frá 2002. -
2004 „Heimastjórn 1904“. Val muna, mynda og textaskrif f. muni og ljósmyndir.
Staður: Þjóðmenningarhúsið, Reykjavík, 2004. -
2004 „Þögul leiftur“. Íslenskur texti fyrir sýningu um ljósmyndun í Vesturheimi.
Staður: Frændgarður Vesturfarasetrinu á Hofsósi, frá 2004. -
2000 „Fyrirheitna landið. Ferðir íslenskra mormóna til Utah“. Textaþýðing og staðfærsla.
Staður: Frændgarður, Vesturfarasetrið á Hofsósi, 2000-2005.